Main Article Content
Abstract
Studi ini menjelaskan kontribusi Syaikh Nuruddin al-Raniry sebagai hakim di Kerajaan Aceh Darussalam Abad ke-17. Jabatan hakim di Kerajaan Aceh Darussalam pada abad ke-17 M merupakan jabatan tinggi yang disebut sebagai qadli malikul adil. Diantara ulama yang memiliki kontribusi besar dalam peradilan saat itu adalah Syaikh Nuruddin al-Raniri. Oleh karena itulah, studi ini bertujuan untuk menelusuri kontribusi Syaikh Nuruddin ar-Raniry dalam membumikan hukum Islam lewat karyanya As-Shirath al-Mustaqim. Metode penelitian menggunakan kajian pustaka; studi diskriptif kualitatif dengan analisis-historis untuk menemukan data-data tentang kontribusi Syaikh Nuruddin ar-Raniry. Hasil kajian ini menjelaskan bahwa Syaikh Nuruddin ar-Raniry sebagai hakim berkontribusi besar dalam membumikan hukum Islam madzhab Syafi’idan mendorong literasi fikih Islam di Nusantara.
This study explains the contribution of Shaykh Nuruddin al-Raniry as a judge in the 17th Century Kingdom of Aceh Darussalam. The position of judge in the Kingdom of Aceh Darussalam in the 17th century AD was a high position called qadli malikul just. Among the scholars who had a major contribution to the judiciary at that time was Shaykh Nuruddin al-Raniri.Therefore, this study aims to explore the contribution of Shaykh Nuruddin ar-Raniry in grounding Islamic law through his work As-Shirath al-Mustaqim. The research method uses literature review; qualitative descriptive study with historical analysis to find data about the contribution of Shaykh Nuruddin ar-Raniry. The results of this study explain that Shaykh Nuruddin ar-Raniry as a judge contributed greatly in grounding the Islamic law of the Syafi’imadhhab and encouraging Islamic fiqh literacy in the archipelago.
Keywords
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
References
- Abbas, K. S. (2010). Sejarah & Keagungan Madzhab Syafi’i. Jakarta: Pustaka Tarbiyah Baru.
- Al-Hasani, A. H. (1999). Al-I’lam biman fi Tarikh al-Hindi min al-A’lam al-Mutsamma bi Nuzhah al-Khawathir wa Bahjah al-Masami’ wa al-Nawazhir. Beirut: Dar Ibnu Hazm.
- Al-Ja’fari, B. (2002). Auliya al-Syarq al-Ba’id Asathir Majhulah fi Aqadli al-Ma’murah; Riwayat Tarikhiyah Haula Kaifiyyah Intisyar al-Islam fi Arkhabil al-Malayu (I). Damaskus: Dar Thalas.
- Al-Muhibbi, M. A. bin F. (2000). Khulashah al-Atsar fi A’yan al-Qarn al-Hadi ’Asyar. Beirut: Dar Kutub Ilmiyah.
- Ar-Raniri, N. M. J. bin A. H. bin M. H. (2001). Al-Shirath al-Mustaqim. Surabaya: Al-Hidayah.
- Djajadiningrat, R. H. (1983). Kesultanan Aceh; Suatu Pembahasan tentang Sejarah Kesultanan Aceh Berdasarkan Bahan-Bahan yang Terdapat dalam Karya Melayu. Aceh: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.
- Hasjmy, A. (1977). 59 Tahun Aceh Merdeka di Bawah Pemerintahan Ratu (I). Jakarta: Bulan Bintang.
- Hermansyah, H. (2013). Mi‘rāj al-Sālikīn ilá Martabat al-Wāṣilīn bi Jāh Sayyid al-‘Ārifīn: Baqā’ al-ṭarīqah al-Shaṭārīyah fī Aceh fatrat al-isti‘mār. Studia Islamika, 20(3), 529–570. https://doi.org/10.15408/sdi.v20i3.515
- Ibnu Bathutah, M. bin A. bin M. bin I. bin M. bin I. bin Y. al-Liwati al-Barbari. (1987). Rihlah Ibni Bathutah Tuhfah al-Nuzhar fi Gharaib al-Amshar wa ‘Ajaib al-Asfar (1 ed.). Beirut: Dar Ihya Ulum,.
- Imawan, D. H. (2018a). Jalan dakwah ulama Nusantara di Haramain abad 17-20 M.
- Imawan, D. H. (2018b). The Intellectual Network of Shaykh Abdusshamad Al-Falimbani and His Contribution in Grounding Islam in Indonesian Archipelago at 18th Century AD. Millah: Jurnal Studi Agama, 18(1), 31–50. https://doi.org/10.20885/millah.vol18.iss1.art3
- Imawan, D. H. (2020a). Al-Akhbar al-Nafisah ’an Tarajim Masyahir ’Ulama al-Bilad al-Jawiyyah wa Atsaruhum al-’Ilmyah. Yogyakarta: UII Press.
- Imawan, D. H. (2020b). Contribution of Syaikh Muhammad Mahfuzh al-Tarmasi in the Development of Intelectual-Spiritual Pesantren in Indonesia in the 20th century. Santri Journal of Pesantren and Fiqh Sosial, I(I), 13. https://doi.org/10.35878/santri.v1i1.200
- Imawan, D. H. (2021). The History of Islam in Indonesia; Kontribusi Ulama Membangun Peradaban dan Pemikiran Islam di Indonesia. Yogyakarta: Diva Press.
- Imawan, D. H. (2022). Contribution of Shaykh Muhammad Yasin al-Fadani’s Da’wah in Makkah al-Mukarramah 20th Century AD. Academic Knowledge, 5(1), 167–178.
- Imawan, D. H., & Ghaleb, L. N. A. (2021). THE CONTRIBUTION OF ALAWIYYIN SCHOLARS IN GROUNDING ISLAM IN THE ARCHIPELAGO IN THE 15TH-16TH CENTURY AD. Akademika : Jurnal Pemikiran Islam, 26(2), 261–276. https://doi.org/10.32332/akademika.v26i2.3665
- Majid, A. (2015). Karakteristik Pemikiran Islam Nuruddin Ar-Raniry. Substantia: Jurnal Ilmu-Ilmu Ushuluddin, 17(2), 179–190. https://doi.org/10.22373/substantia.v17i2.3990
- Musyaffa, M. (2018). PEMIKIRAN DAN GERAKAN DAKWAH SYEIKH NURUDDIN AR-RANIRY. Jurnal Ilmiah Syi’ar, 18(1), 72–90. https://doi.org/10.29300/syr.v18i1.1571
- Nasir, M. N. M. (2010). Presence of God According to Ḥaqq al-Yaqīn, a Seventeenth-Century Treatise by Shaykh Shams al-Dīn al-Sumatraʾī (D. 1630). Journal of Islamic Studies, 21(2), 213–234. https://doi.org/10.1093/jis/etq001
- Nurtawab, E. (2011). The Problems of Translation in Turjumān al-Mustafīd: A Study of Theological and Eschatological Aspects. Studia Islamika, 18(1). https://doi.org/10.15408/sdi.v18i1.440
- Özay, M. (2017). ‘Rumi’ Networks of al-Sinkīlī: A Biography of Bāba Dāwud. Studia Islamika, 24(2), 247–269. https://doi.org/10.15408/sdi.v24i2.4441
- Shadiqin, S. I. (2009). Tasawuf Aceh (II). Yogyakarta: Diandra Prima Mitra Media.
References
Abbas, K. S. (2010). Sejarah & Keagungan Madzhab Syafi’i. Jakarta: Pustaka Tarbiyah Baru.
Al-Hasani, A. H. (1999). Al-I’lam biman fi Tarikh al-Hindi min al-A’lam al-Mutsamma bi Nuzhah al-Khawathir wa Bahjah al-Masami’ wa al-Nawazhir. Beirut: Dar Ibnu Hazm.
Al-Ja’fari, B. (2002). Auliya al-Syarq al-Ba’id Asathir Majhulah fi Aqadli al-Ma’murah; Riwayat Tarikhiyah Haula Kaifiyyah Intisyar al-Islam fi Arkhabil al-Malayu (I). Damaskus: Dar Thalas.
Al-Muhibbi, M. A. bin F. (2000). Khulashah al-Atsar fi A’yan al-Qarn al-Hadi ’Asyar. Beirut: Dar Kutub Ilmiyah.
Ar-Raniri, N. M. J. bin A. H. bin M. H. (2001). Al-Shirath al-Mustaqim. Surabaya: Al-Hidayah.
Djajadiningrat, R. H. (1983). Kesultanan Aceh; Suatu Pembahasan tentang Sejarah Kesultanan Aceh Berdasarkan Bahan-Bahan yang Terdapat dalam Karya Melayu. Aceh: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan.
Hasjmy, A. (1977). 59 Tahun Aceh Merdeka di Bawah Pemerintahan Ratu (I). Jakarta: Bulan Bintang.
Hermansyah, H. (2013). Mi‘rāj al-Sālikīn ilá Martabat al-Wāṣilīn bi Jāh Sayyid al-‘Ārifīn: Baqā’ al-ṭarīqah al-Shaṭārīyah fī Aceh fatrat al-isti‘mār. Studia Islamika, 20(3), 529–570. https://doi.org/10.15408/sdi.v20i3.515
Ibnu Bathutah, M. bin A. bin M. bin I. bin M. bin I. bin Y. al-Liwati al-Barbari. (1987). Rihlah Ibni Bathutah Tuhfah al-Nuzhar fi Gharaib al-Amshar wa ‘Ajaib al-Asfar (1 ed.). Beirut: Dar Ihya Ulum,.
Imawan, D. H. (2018a). Jalan dakwah ulama Nusantara di Haramain abad 17-20 M.
Imawan, D. H. (2018b). The Intellectual Network of Shaykh Abdusshamad Al-Falimbani and His Contribution in Grounding Islam in Indonesian Archipelago at 18th Century AD. Millah: Jurnal Studi Agama, 18(1), 31–50. https://doi.org/10.20885/millah.vol18.iss1.art3
Imawan, D. H. (2020a). Al-Akhbar al-Nafisah ’an Tarajim Masyahir ’Ulama al-Bilad al-Jawiyyah wa Atsaruhum al-’Ilmyah. Yogyakarta: UII Press.
Imawan, D. H. (2020b). Contribution of Syaikh Muhammad Mahfuzh al-Tarmasi in the Development of Intelectual-Spiritual Pesantren in Indonesia in the 20th century. Santri Journal of Pesantren and Fiqh Sosial, I(I), 13. https://doi.org/10.35878/santri.v1i1.200
Imawan, D. H. (2021). The History of Islam in Indonesia; Kontribusi Ulama Membangun Peradaban dan Pemikiran Islam di Indonesia. Yogyakarta: Diva Press.
Imawan, D. H. (2022). Contribution of Shaykh Muhammad Yasin al-Fadani’s Da’wah in Makkah al-Mukarramah 20th Century AD. Academic Knowledge, 5(1), 167–178.
Imawan, D. H., & Ghaleb, L. N. A. (2021). THE CONTRIBUTION OF ALAWIYYIN SCHOLARS IN GROUNDING ISLAM IN THE ARCHIPELAGO IN THE 15TH-16TH CENTURY AD. Akademika : Jurnal Pemikiran Islam, 26(2), 261–276. https://doi.org/10.32332/akademika.v26i2.3665
Majid, A. (2015). Karakteristik Pemikiran Islam Nuruddin Ar-Raniry. Substantia: Jurnal Ilmu-Ilmu Ushuluddin, 17(2), 179–190. https://doi.org/10.22373/substantia.v17i2.3990
Musyaffa, M. (2018). PEMIKIRAN DAN GERAKAN DAKWAH SYEIKH NURUDDIN AR-RANIRY. Jurnal Ilmiah Syi’ar, 18(1), 72–90. https://doi.org/10.29300/syr.v18i1.1571
Nasir, M. N. M. (2010). Presence of God According to Ḥaqq al-Yaqīn, a Seventeenth-Century Treatise by Shaykh Shams al-Dīn al-Sumatraʾī (D. 1630). Journal of Islamic Studies, 21(2), 213–234. https://doi.org/10.1093/jis/etq001
Nurtawab, E. (2011). The Problems of Translation in Turjumān al-Mustafīd: A Study of Theological and Eschatological Aspects. Studia Islamika, 18(1). https://doi.org/10.15408/sdi.v18i1.440
Özay, M. (2017). ‘Rumi’ Networks of al-Sinkīlī: A Biography of Bāba Dāwud. Studia Islamika, 24(2), 247–269. https://doi.org/10.15408/sdi.v24i2.4441
Shadiqin, S. I. (2009). Tasawuf Aceh (II). Yogyakarta: Diandra Prima Mitra Media.