Main Article Content
Abstract
Purpose - This study aims to analyze the societal principles of K.H. Hasyim Asy'ari (1871-1947 CE) in his monumental work, Arba'in Hadithan Tata'allaq bi Mabadi Nahdlat al-Ulama. The main focus of this study is how the traditions collected in the book represent social principles and their relevance in contemporary Islamic law and fiqh of the archipelago. The study also explores the tradition of writing forty hadith in Islamic history and the contribution of K.H. Hasyim Asy'ari in enriching the intellectual treasures of Islam in Indonesia.
Methods - This research uses the content analysis method with a qualitative approach. The data were analyzed systematically to identify the social principles summarized in the Book of Arba'in Hadithan. This research also pays attention to the historical aspects of hadith codification and the development of Islamic thought in the archipelago.
Findings - The study results showed that the tradition of writing forty traditions has been going on since the beginning of the codification of hadith until the time of K.H. Hasyim Asy'ari. The Book of Arba'in Hadithan contains societal principles that emphasize the values of togetherness, justice, and welfare. The hadiths discussed in this book are relevant to contemporary Islamic law and Indonesian fiqh.
Contribution/Limitation - This research contributes to understanding the relevance of K.H. Hasyim Asy'ari's thoughts to contemporary Islamic law, especially in Nusantara fiqh. However, this research is still limited to analyzing the Arba'in Hadithan book and has not examined comparisons with other books.
Originality/Value - This research enriches the insight into the writing tradition of Nusantara scholars and their contributions to Islamic law. The findings can be a reference for academics and practitioners studying Indonesian fiqh.
Keywords
Article Details
Copyright (c) 2025 Fachri Rizki Imani, Muhammad Fikri Adrian, Dzulkifli Hadi Imawan

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication with the work simultaneously licensed under a Creative Commons Attribution License that allows others to share the work with an acknowledgement of the work's authorship and initial publication in this journal.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work.
References
- Abidin, Z., Miftahul Ulum, Cut Linda Marheni, Umarul Faruq, & Khotibul Umam. (2023). Al-Wasathiyah fî al-Iqtishâd al-Islâmî: Ârâ’u ‘ulamâ Jam’iyati “Nahdlatul Ulama” Bi Jawa al-Syarqiyah haula “al-Taraddud” bi Sya’ini Fatâwa al-Fawâid al-Mashrîfiyah. AL-IHKAM: Jurnal Hukum & Pranata Sosial, 18(1), 246–283. https://doi.org/10.19105/al-lhkam.v18i1.6989
- Aizid, R. (2023). Selayang Pandang Dinasti Abbasiyah Kelahiran, Kejayaan, Kemunduran, dan Peninggalannya. Diva Press.
- al-Haqawi, A. A. K. bin M. bin N. (2020). Sabil al-Muhtadin ila Syarh al-Arba’in. Dar al-Alamiyah.
- al-Haytami, A. bin M. bin A. bin H. (2008). Al-Fath al-Mubin bi Syarh al-Arba’in. Dar al-Minhaj.
- al-Kattani, M. bin J. al-Hasani. (2000). Ar-Risalah al-Mustathrafah li Bayan Masyhur Kutub al-Sunnah al-Musyarrafah (6th ed.). Dar al-Basyair al-Islamiyah.
- al-Munawi, M. bin A. bin Z. al-Abidin. (1938). Faydh al-Qadir Syarh al-Jami’ al-Shagir. Maktabah al-Tijariyah al-Kubra. https://shamela.ws/book/21660
- al-Qushairy, M. bin al-Hajjaj. (2021). Shahih Muslim (Tarqim Muhammad Fuad Abd al-Baqi). Dar Thawq al-Najah.
- al-Suyuthi, A. bin A. B. J. (1934). Alfiyah al-Suyuthi fi ’Ilm al-Hadits (https://shamela.ws/book/10483). Maktabah al-Sunnah.
- al-Zamakhsyari, A. Q. M. bin U. (1998). Tafsir al-Kasyaf. Maktabah al-’Abikan.
- Al-Asqolani, A. bin A. bin H. (1970). Fathul Bari. Maktabah Al-Salafiyah.
- Alavi, K. (1983). The Concept of Arbain and Its Basic in The Islamic Tradition. Islamic Studies, 22(3), 71–93.
- Al-Bukhari, M. bin I. (2012). Shahih Al-Bukhari, Al-Jami’ Al-Musnad Al-Shahih Al-Mukhtashor min Umuri Rasulillah wa Sunanihi wa Ayyamihi. Dar Al-Ta'shil.
- Al-Fayumi, H. bin A. (2018). Fathul Qorib Al-Mujib ’ala Al-Targhib wa Al-Tarhib. Dar Al-Salam.
- Ali Quds al-Makki, A. H. (2018). Lathaif al-Isyarat ila Syarh Tashil Thuruqot Nazhm al-Waraqat fi al-Ushul al-Fiqhiyat. Dar al-Ihsan.
- al-Mar’asyliy, Y. A. (1986). ’Ilm Fahrasah al-Hadits. Dar al-Ma'rifah.
- al-Shan’ani, M. bin I. al-Kahlani. (2011). Al-Tanwir Syarh al-Jami’ al-Shagir. Dar al-Salam.
- Al-Syathibi, A. I. (1997). Al-Muwaffaqot. Dar Ibn Affan.
- Ami̇ruddi̇n, M. (2020). Hadis Biliminin Endonezya’ya Girişi ve Gelişmesine Mahfûz et-Termesî ve Hâşim Eş’arî’nin Katkısı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24(3), 1333–1354. https://doi.org/10.18505/cuid.767488
- an-Nawawi, A. Z. Y. bin S. (1997). Al-Masail al-Mantsurah. Dar al-Basyair al-Islamiyah.
- Anam, W., Sulaeman, M., & Ali, Z. Z. (2024). Ulama Nusantara’s Legacy: Study of Hadith in the Book of Nuṣūṣ al-Akhyār fī al-Ṣawm wa al-Ifṭār in Hasan Hanafi’s Hermeneutic Perspective. Ulumuna, 28(1), 345–373. https://doi.org/10.20414/ujis.v28i1.811
- Anam, W., Sulaeman, M., Mustakim, A. A., Putra, A., & Hakim, L. (2024). Quo Vadis Hadith Studies in Islamic Boarding Schools in Al-Jabiri's Perspective. Nazhruna: Jurnal Pendidikan Islam, 7(2), 290–314. https://doi.org/10.31538/nzh.v7i2.4328
- An-Nawawi, A. Z. Y. bin S. (1972). Al-Minhaj Syarah Shahih Muslim bin Al-Hajjaj. Dar Ihya Al-Turats Al-Arabi.
- Asy’ari, M. H. (1995). Arba’in Haditsan Tata’allaq bi Mabadi Nahdlat al-Ulama. Maktabah at-Turats al-Islamiy.
- Azaki Khoirudin, Abdul Munip, Imam Machali, & Hamzah Fansuri. (2022). Trensains: The New Pesantren and Shifting Orientation of Islamic Education in Indonesia. Jurnal Pendidikan Islam, 11(2), 121–135. https://doi.org/10.14421/jpi.2022.112.121-135
- Azra, A. (1995). Jaringan Ulama Timur Tengah dan Kepulauan Nusantara Abad XVII dan XVIII. Mizan.
- Baharun, H. (2017). Total Moral Quality: A New Approach for Character Education in Pesantren. Ulumuna, 21(1), 57–80. https://doi.org/10.20414/ujis.v21i1.1167
- Farida, U. (2020). PERKEMBANGAN HADIS DI INDONESIA PADA ABAD KE-19 M: Telaah Terhadap Pemikiran Mahfuzh at-Tirmasi dalam Kitabnya Manhaj Dzawin-Nazhar. Riwayah : Jurnal Studi Hadis, 6(1), 141. https://doi.org/10.21043/riwayah.v6i1.6860
- Farida, U., & Kasdi, A. (2018). THE NETWORK OF HADITH STUDIES IN INDONESIA IN THE 17TH - 19TH CENTURY. Proceedings of the International Conference on Qur'an and Hadith Studies (ICQHS 2017). International Conference on Qur'an and Hadith Studies (ICQHS 2017), Jakarta, Indonesia. https://doi.org/10.2991/icqhs-17.2018.45
- Fenelon, A., & Danielsen, S. (2016). Leaving my religion: Understanding the relationship between religious disaffiliation, health, and well-being. Social Science Research, 57, 49–62. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2016.01.007
- Fouda, S. (2014). Hasyiah ’ala Syarh Al-Mahalli ’ala Al-Waroqot. Dar Al-Nur Al-Mubin.
- Hannan, N., Huda, M. S., Firdaus, M. A., Afabih, A., & Musthofa, Y. (2024). Between Adherence to Madhhab and Adaptation to Context: Fatwās on Female Leadership in Nahdlatul Ulama-Affiliated Islamic Higher Education Institutions. Journal of Islamic Law, 5(2), 269–287. https://doi.org/10.24260/jil.v5i2.2725
- Harisudin, M. N. (2017). Islām wa fiqh Nusantara: Al-Tanāfus ‘alá al-huwīyah wa ‘alāqat al-sulṭah wa al-ramz al-dīnī li jam‘īyah Nahdlatul Ulama. Studia Islamika, 24(3), 503–554. https://doi.org/10.15408/sdi.v24i3.4324
- Hasan, A. (1970). The Early Development of Islamic Jurisprudence. Islamic Research Institute.
- Hasan, M. (2022). Al-Wasaţiyah al-Intiqâiyah al-Taqlîdiyah: Dirâsat Haula Harakâti wa Afkâri Kiâi Hâjî Hâsyim Asy’arî fî Fiqh al-Siyâsah al-Ijtimâ’iyah bi Indûnîsiâ. AL-IHKAM: Jurnal Hukum & Pranata Sosial, 16(2), 595–623. https://doi.org/10.19105/al-lhkam.v16i2.5309
- Hasyim, A. (2011). Teologi Ulama Tasawuf di Nusantara Abad ke-17 sampai ke-19. Maktabah Darus-Sunnah.
- Hasyim, F., & Hasanuddin, T. (2023). Role of the organization Nahdlatul Ulama in warding off radical Islamic ideology. 050019. https://doi.org/10.1063/5.0142538
- Ibn Rusyd, M. bin A. (2021). Mukhtashar al-Mustashfa fi' Ilm al-Ushul. Dar Thayyibah al-Khadra.
- Idri, M. A., & Baru, R. (2018). The History and Prospect of Hadith Studies in Indonesia. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(7), Pages 1037-1049. https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v8-i7/4531
- Ilma, R. F. (2018). Tradisi Penulisan Kitab Hadis Arba’in. Penerbit Sahaja.
- Ismail, F. (2011). The Nahdlatul Ulama: Its Early History and Contribution to the Establishment of Indonesian State. Journal of Indonesian Islam, 5(2). http://dx.doi.org/10.15642/JIIS.2011.5.2.247-282
- Istianah, I., & Wahyuningsih, S. (2019). The Hadith Digitization in Millennial Era: A Study at Center for Hadith Studies, Indonesia. QIJIS (Qudus International Journal of Islamic Studies), 7(1), 25. https://doi.org/10.21043/qijis.v7i1.4900
- Juandi, W., & Yasid, A. (2016). Discourse of Islamic Jurisprudence in Indonesian Ma'had Aly between Taqlidy and Manhajy. JOURNAL OF INDONESIAN ISLAM, 10(1), 139. https://doi.org/10.15642/JIIS.2016.10.1.139-158
- Khuluq, L. (1998). K.H. Hasyim Asy'ari's Contribution to Indonesian Independence. Studia Islamika, 5(1), 41–67. https://doi.org/10.15408/sdi.v5i1.760
- Khuluq, L. (2018). Tafsir Pemikiran Kebangsaan dan Keislaman Hadratussyaikh K.H. M. Hasyim Asy’ari. penerbit Tebuireng.
- Lukens-Bull, R. (2010). MADRASA BY ANY OTHER NAME: Pondok, Pesantren, and Islamic Schools in Indonesia and Larger Southeast Asian Region. JOURNAL OF INDONESIAN ISLAM, 4(1), 1. https://doi.org/10.15642/JIIS.2010.4.1.1-21
- Mina, R. F. P. (2024). Genealogy of Early Islamic Traditions: A Study of Hadith on the Honour of Time. Pharos Journal of Theology, 105(5). https://doi.org/10.46222/pharosjot.105.524
- Misrawi, Z. (2010). Hadratussyaikh Hasyim Asy’ari: Moderasi, Keumatan, dan Kebangsaan. Penerbit Buku Kompas.
- Muqoyyidin, A. W. (1970). KITAB KUNING DAN TRADISI RISET PESANTREN DI NUSANTARA. IBDA` : Jurnal Kajian Islam Dan Budaya, 12(2), 119–136. https://doi.org/10.24090/ibda.v12i2.441
- Ni'am, S. (2015). Pesantren: The miniature of moderate Islam in Indonesia. Indonesian Journal of Islam and Muslim Societies, 5(1), 111. https://doi.org/10.18326/ijims.v5i1.111-134
- Pohl, F. (2006). Islamic Education and Civil Society: Reflections on the Pesantren Tradition in Contemporary Indonesia. Comparative Education Review, 50(3), 389–409. https://doi.org/10.1086/503882
- Pribadi, Y. (2013). Religious Networks in Madura: Pesantren, Nahdlatul Ulama, and Kiai as the Core of Santri Culture. Al-Jami’ah: Journal of Islamic Studies, 51(1), 1. https://doi.org/10.14421/ajis.2013.511.1-32
- Pulungan, N. H. (2023). An Orientalist Today: Jonathan A.C. Brown's Thoughts on Hadith. Ulumuna, 27(2), 552–572. https://doi.org/10.20414/ujis.v27i2.767
- Putra, A. (2016). Pemikiran Hadis KH. M. Hasyim Asy’ari dan Kontribusinya terhadap Kajian Hadis di Indonesia. Wawasan: Jurnal Ilmiah Agama Dan Sosial Budaya, 1(1), 46–55. https://doi.org/10.15575/jw.v1i1.577
- Qardhawi, Y. (2003). Membumikan Syariat Islam. Mizan Pustaka.
- Ramdhan, T. W. (2018). Islam Nusantara: Pribumisasi Islam ala NU. Al-Insyiroh, 1(1), 73–91.
- Ramle, M. R., & Huda, M. (2022). Between Text and Context: Understanding Ḥadīth through Asbab al Wurud. Religions, 13(2), 92. https://doi.org/10.3390/rel13020092
- Rifai, M. (2009). K.H. Hasyim Asy’ari: Biografi Singkat 1871-1947. Garasi.
- Rosyidin, M. A., Jasminto, J., & Jumari, J. (2023). The Absorption of Islamic Education Thought of K.H. M. Hasyim Asy'ari through Teaching of Adab al-‘Alim wa al-Muta'allim among the Santri at the Pesantren Tebuireng. Millah: Journal of Religious Studies, 611–640. https://doi.org/10.20885/millah.vol22.iss2.art12
- Sahal, A. (2015). Islam Nusantara dari Ushul Fiqh hingga Konsep Historis. Mizan Pustaka.
- Solikhin, M. (2016). GERAKAN PEMIKIRAN DAN PERAN TIGA ULAMA NU (K.H. HASYIM ASY’ARI, K.H.R. ASNAWI KUDUS, K. H. WAHHAB HASBULLAH) DALAM MENEGAKKAN AHL Al-SUNNAH WAL-JAMA’AH ANNAHDLIYAH DI JAWA TAHUN 1926 – 1971. Jurnal Theologia, 27(2), 331–364. https://doi.org/10.21580/teo.2016.27.2.1071
- Su'aidi, H. (2014). 40 Hadits Pedoman NU Karya KH. Hasyim Asy’ari: Studi Takhrij dan Analisis Konteks Sosial Keagamaan Berdirinya NU. Jurnal Penelitian, 11(1), 41–58.
- Syamsuddin. (2007). Penerjemahan di Indonesia: Peta Klasifikasi Buku-buku Terjemahan Arab-Indonesia [Skripsi]. Universitas Islam Negeri Syarif Hidayatullah.
- Syukur, S., Rohman, Moh. M., Rasyid, S., . D., & Syafii, A. G. (2024). Measuring the Role of Kiai and Santri in Creating the Spirit of Nationalism (Historical Approach in Reconstructing the Meaning of Jihad Resolution). Journal of Ecohumanism, 4(1), 134–149. https://doi.org/10.62754/joe.v4i1.4076
- Yaqub, A. M. (2021). Peran Ilmu Hadis dalam Pembinaan Hukum Islam. Yayasan Wakaf Darus-Sunnah.
- Zuchdi, D. (1993). Panduan Penelitian Analisis Konten. Lembaga Penelitian IKIP.
- Zuhri, S. (2013). An Authorized Memoirs K.H. Saifuddin Zuhri: Berangkat dari Pesantren. LkiS.
References
Abidin, Z., Miftahul Ulum, Cut Linda Marheni, Umarul Faruq, & Khotibul Umam. (2023). Al-Wasathiyah fî al-Iqtishâd al-Islâmî: Ârâ’u ‘ulamâ Jam’iyati “Nahdlatul Ulama” Bi Jawa al-Syarqiyah haula “al-Taraddud” bi Sya’ini Fatâwa al-Fawâid al-Mashrîfiyah. AL-IHKAM: Jurnal Hukum & Pranata Sosial, 18(1), 246–283. https://doi.org/10.19105/al-lhkam.v18i1.6989
Aizid, R. (2023). Selayang Pandang Dinasti Abbasiyah Kelahiran, Kejayaan, Kemunduran, dan Peninggalannya. Diva Press.
al-Haqawi, A. A. K. bin M. bin N. (2020). Sabil al-Muhtadin ila Syarh al-Arba’in. Dar al-Alamiyah.
al-Haytami, A. bin M. bin A. bin H. (2008). Al-Fath al-Mubin bi Syarh al-Arba’in. Dar al-Minhaj.
al-Kattani, M. bin J. al-Hasani. (2000). Ar-Risalah al-Mustathrafah li Bayan Masyhur Kutub al-Sunnah al-Musyarrafah (6th ed.). Dar al-Basyair al-Islamiyah.
al-Munawi, M. bin A. bin Z. al-Abidin. (1938). Faydh al-Qadir Syarh al-Jami’ al-Shagir. Maktabah al-Tijariyah al-Kubra. https://shamela.ws/book/21660
al-Qushairy, M. bin al-Hajjaj. (2021). Shahih Muslim (Tarqim Muhammad Fuad Abd al-Baqi). Dar Thawq al-Najah.
al-Suyuthi, A. bin A. B. J. (1934). Alfiyah al-Suyuthi fi ’Ilm al-Hadits (https://shamela.ws/book/10483). Maktabah al-Sunnah.
al-Zamakhsyari, A. Q. M. bin U. (1998). Tafsir al-Kasyaf. Maktabah al-’Abikan.
Al-Asqolani, A. bin A. bin H. (1970). Fathul Bari. Maktabah Al-Salafiyah.
Alavi, K. (1983). The Concept of Arbain and Its Basic in The Islamic Tradition. Islamic Studies, 22(3), 71–93.
Al-Bukhari, M. bin I. (2012). Shahih Al-Bukhari, Al-Jami’ Al-Musnad Al-Shahih Al-Mukhtashor min Umuri Rasulillah wa Sunanihi wa Ayyamihi. Dar Al-Ta'shil.
Al-Fayumi, H. bin A. (2018). Fathul Qorib Al-Mujib ’ala Al-Targhib wa Al-Tarhib. Dar Al-Salam.
Ali Quds al-Makki, A. H. (2018). Lathaif al-Isyarat ila Syarh Tashil Thuruqot Nazhm al-Waraqat fi al-Ushul al-Fiqhiyat. Dar al-Ihsan.
al-Mar’asyliy, Y. A. (1986). ’Ilm Fahrasah al-Hadits. Dar al-Ma'rifah.
al-Shan’ani, M. bin I. al-Kahlani. (2011). Al-Tanwir Syarh al-Jami’ al-Shagir. Dar al-Salam.
Al-Syathibi, A. I. (1997). Al-Muwaffaqot. Dar Ibn Affan.
Ami̇ruddi̇n, M. (2020). Hadis Biliminin Endonezya’ya Girişi ve Gelişmesine Mahfûz et-Termesî ve Hâşim Eş’arî’nin Katkısı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24(3), 1333–1354. https://doi.org/10.18505/cuid.767488
an-Nawawi, A. Z. Y. bin S. (1997). Al-Masail al-Mantsurah. Dar al-Basyair al-Islamiyah.
Anam, W., Sulaeman, M., & Ali, Z. Z. (2024). Ulama Nusantara’s Legacy: Study of Hadith in the Book of Nuṣūṣ al-Akhyār fī al-Ṣawm wa al-Ifṭār in Hasan Hanafi’s Hermeneutic Perspective. Ulumuna, 28(1), 345–373. https://doi.org/10.20414/ujis.v28i1.811
Anam, W., Sulaeman, M., Mustakim, A. A., Putra, A., & Hakim, L. (2024). Quo Vadis Hadith Studies in Islamic Boarding Schools in Al-Jabiri's Perspective. Nazhruna: Jurnal Pendidikan Islam, 7(2), 290–314. https://doi.org/10.31538/nzh.v7i2.4328
An-Nawawi, A. Z. Y. bin S. (1972). Al-Minhaj Syarah Shahih Muslim bin Al-Hajjaj. Dar Ihya Al-Turats Al-Arabi.
Asy’ari, M. H. (1995). Arba’in Haditsan Tata’allaq bi Mabadi Nahdlat al-Ulama. Maktabah at-Turats al-Islamiy.
Azaki Khoirudin, Abdul Munip, Imam Machali, & Hamzah Fansuri. (2022). Trensains: The New Pesantren and Shifting Orientation of Islamic Education in Indonesia. Jurnal Pendidikan Islam, 11(2), 121–135. https://doi.org/10.14421/jpi.2022.112.121-135
Azra, A. (1995). Jaringan Ulama Timur Tengah dan Kepulauan Nusantara Abad XVII dan XVIII. Mizan.
Baharun, H. (2017). Total Moral Quality: A New Approach for Character Education in Pesantren. Ulumuna, 21(1), 57–80. https://doi.org/10.20414/ujis.v21i1.1167
Farida, U. (2020). PERKEMBANGAN HADIS DI INDONESIA PADA ABAD KE-19 M: Telaah Terhadap Pemikiran Mahfuzh at-Tirmasi dalam Kitabnya Manhaj Dzawin-Nazhar. Riwayah : Jurnal Studi Hadis, 6(1), 141. https://doi.org/10.21043/riwayah.v6i1.6860
Farida, U., & Kasdi, A. (2018). THE NETWORK OF HADITH STUDIES IN INDONESIA IN THE 17TH - 19TH CENTURY. Proceedings of the International Conference on Qur'an and Hadith Studies (ICQHS 2017). International Conference on Qur'an and Hadith Studies (ICQHS 2017), Jakarta, Indonesia. https://doi.org/10.2991/icqhs-17.2018.45
Fenelon, A., & Danielsen, S. (2016). Leaving my religion: Understanding the relationship between religious disaffiliation, health, and well-being. Social Science Research, 57, 49–62. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2016.01.007
Fouda, S. (2014). Hasyiah ’ala Syarh Al-Mahalli ’ala Al-Waroqot. Dar Al-Nur Al-Mubin.
Hannan, N., Huda, M. S., Firdaus, M. A., Afabih, A., & Musthofa, Y. (2024). Between Adherence to Madhhab and Adaptation to Context: Fatwās on Female Leadership in Nahdlatul Ulama-Affiliated Islamic Higher Education Institutions. Journal of Islamic Law, 5(2), 269–287. https://doi.org/10.24260/jil.v5i2.2725
Harisudin, M. N. (2017). Islām wa fiqh Nusantara: Al-Tanāfus ‘alá al-huwīyah wa ‘alāqat al-sulṭah wa al-ramz al-dīnī li jam‘īyah Nahdlatul Ulama. Studia Islamika, 24(3), 503–554. https://doi.org/10.15408/sdi.v24i3.4324
Hasan, A. (1970). The Early Development of Islamic Jurisprudence. Islamic Research Institute.
Hasan, M. (2022). Al-Wasaţiyah al-Intiqâiyah al-Taqlîdiyah: Dirâsat Haula Harakâti wa Afkâri Kiâi Hâjî Hâsyim Asy’arî fî Fiqh al-Siyâsah al-Ijtimâ’iyah bi Indûnîsiâ. AL-IHKAM: Jurnal Hukum & Pranata Sosial, 16(2), 595–623. https://doi.org/10.19105/al-lhkam.v16i2.5309
Hasyim, A. (2011). Teologi Ulama Tasawuf di Nusantara Abad ke-17 sampai ke-19. Maktabah Darus-Sunnah.
Hasyim, F., & Hasanuddin, T. (2023). Role of the organization Nahdlatul Ulama in warding off radical Islamic ideology. 050019. https://doi.org/10.1063/5.0142538
Ibn Rusyd, M. bin A. (2021). Mukhtashar al-Mustashfa fi' Ilm al-Ushul. Dar Thayyibah al-Khadra.
Idri, M. A., & Baru, R. (2018). The History and Prospect of Hadith Studies in Indonesia. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 8(7), Pages 1037-1049. https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v8-i7/4531
Ilma, R. F. (2018). Tradisi Penulisan Kitab Hadis Arba’in. Penerbit Sahaja.
Ismail, F. (2011). The Nahdlatul Ulama: Its Early History and Contribution to the Establishment of Indonesian State. Journal of Indonesian Islam, 5(2). http://dx.doi.org/10.15642/JIIS.2011.5.2.247-282
Istianah, I., & Wahyuningsih, S. (2019). The Hadith Digitization in Millennial Era: A Study at Center for Hadith Studies, Indonesia. QIJIS (Qudus International Journal of Islamic Studies), 7(1), 25. https://doi.org/10.21043/qijis.v7i1.4900
Juandi, W., & Yasid, A. (2016). Discourse of Islamic Jurisprudence in Indonesian Ma'had Aly between Taqlidy and Manhajy. JOURNAL OF INDONESIAN ISLAM, 10(1), 139. https://doi.org/10.15642/JIIS.2016.10.1.139-158
Khuluq, L. (1998). K.H. Hasyim Asy'ari's Contribution to Indonesian Independence. Studia Islamika, 5(1), 41–67. https://doi.org/10.15408/sdi.v5i1.760
Khuluq, L. (2018). Tafsir Pemikiran Kebangsaan dan Keislaman Hadratussyaikh K.H. M. Hasyim Asy’ari. penerbit Tebuireng.
Lukens-Bull, R. (2010). MADRASA BY ANY OTHER NAME: Pondok, Pesantren, and Islamic Schools in Indonesia and Larger Southeast Asian Region. JOURNAL OF INDONESIAN ISLAM, 4(1), 1. https://doi.org/10.15642/JIIS.2010.4.1.1-21
Mina, R. F. P. (2024). Genealogy of Early Islamic Traditions: A Study of Hadith on the Honour of Time. Pharos Journal of Theology, 105(5). https://doi.org/10.46222/pharosjot.105.524
Misrawi, Z. (2010). Hadratussyaikh Hasyim Asy’ari: Moderasi, Keumatan, dan Kebangsaan. Penerbit Buku Kompas.
Muqoyyidin, A. W. (1970). KITAB KUNING DAN TRADISI RISET PESANTREN DI NUSANTARA. IBDA` : Jurnal Kajian Islam Dan Budaya, 12(2), 119–136. https://doi.org/10.24090/ibda.v12i2.441
Ni'am, S. (2015). Pesantren: The miniature of moderate Islam in Indonesia. Indonesian Journal of Islam and Muslim Societies, 5(1), 111. https://doi.org/10.18326/ijims.v5i1.111-134
Pohl, F. (2006). Islamic Education and Civil Society: Reflections on the Pesantren Tradition in Contemporary Indonesia. Comparative Education Review, 50(3), 389–409. https://doi.org/10.1086/503882
Pribadi, Y. (2013). Religious Networks in Madura: Pesantren, Nahdlatul Ulama, and Kiai as the Core of Santri Culture. Al-Jami’ah: Journal of Islamic Studies, 51(1), 1. https://doi.org/10.14421/ajis.2013.511.1-32
Pulungan, N. H. (2023). An Orientalist Today: Jonathan A.C. Brown's Thoughts on Hadith. Ulumuna, 27(2), 552–572. https://doi.org/10.20414/ujis.v27i2.767
Putra, A. (2016). Pemikiran Hadis KH. M. Hasyim Asy’ari dan Kontribusinya terhadap Kajian Hadis di Indonesia. Wawasan: Jurnal Ilmiah Agama Dan Sosial Budaya, 1(1), 46–55. https://doi.org/10.15575/jw.v1i1.577
Qardhawi, Y. (2003). Membumikan Syariat Islam. Mizan Pustaka.
Ramdhan, T. W. (2018). Islam Nusantara: Pribumisasi Islam ala NU. Al-Insyiroh, 1(1), 73–91.
Ramle, M. R., & Huda, M. (2022). Between Text and Context: Understanding Ḥadīth through Asbab al Wurud. Religions, 13(2), 92. https://doi.org/10.3390/rel13020092
Rifai, M. (2009). K.H. Hasyim Asy’ari: Biografi Singkat 1871-1947. Garasi.
Rosyidin, M. A., Jasminto, J., & Jumari, J. (2023). The Absorption of Islamic Education Thought of K.H. M. Hasyim Asy'ari through Teaching of Adab al-‘Alim wa al-Muta'allim among the Santri at the Pesantren Tebuireng. Millah: Journal of Religious Studies, 611–640. https://doi.org/10.20885/millah.vol22.iss2.art12
Sahal, A. (2015). Islam Nusantara dari Ushul Fiqh hingga Konsep Historis. Mizan Pustaka.
Solikhin, M. (2016). GERAKAN PEMIKIRAN DAN PERAN TIGA ULAMA NU (K.H. HASYIM ASY’ARI, K.H.R. ASNAWI KUDUS, K. H. WAHHAB HASBULLAH) DALAM MENEGAKKAN AHL Al-SUNNAH WAL-JAMA’AH ANNAHDLIYAH DI JAWA TAHUN 1926 – 1971. Jurnal Theologia, 27(2), 331–364. https://doi.org/10.21580/teo.2016.27.2.1071
Su'aidi, H. (2014). 40 Hadits Pedoman NU Karya KH. Hasyim Asy’ari: Studi Takhrij dan Analisis Konteks Sosial Keagamaan Berdirinya NU. Jurnal Penelitian, 11(1), 41–58.
Syamsuddin. (2007). Penerjemahan di Indonesia: Peta Klasifikasi Buku-buku Terjemahan Arab-Indonesia [Skripsi]. Universitas Islam Negeri Syarif Hidayatullah.
Syukur, S., Rohman, Moh. M., Rasyid, S., . D., & Syafii, A. G. (2024). Measuring the Role of Kiai and Santri in Creating the Spirit of Nationalism (Historical Approach in Reconstructing the Meaning of Jihad Resolution). Journal of Ecohumanism, 4(1), 134–149. https://doi.org/10.62754/joe.v4i1.4076
Yaqub, A. M. (2021). Peran Ilmu Hadis dalam Pembinaan Hukum Islam. Yayasan Wakaf Darus-Sunnah.
Zuchdi, D. (1993). Panduan Penelitian Analisis Konten. Lembaga Penelitian IKIP.
Zuhri, S. (2013). An Authorized Memoirs K.H. Saifuddin Zuhri: Berangkat dari Pesantren. LkiS.